Desanka Maksimović zasigurno je jedna od najznačajnijih pesnikinja srpske književnosti. Osim poezijom, bavila se i pisanjem proze za odrasle i decu. Tokom života objavila je preko pedeset knjiga, koje uključuju i zbirke pesama, zbirke pripovetki, putopise, romane i prozu za decu i mlade. Ipak, unatoč plodnom stvaralačkom životu, ostala je najpoznatija po svojim pesmama. Iako se naoko čine razigrane, devojačke, one su zapravo i duboko osećajne, karakteristične po njihovom lirskom izrazu.
Lirski izraz Desanke Maksimović odlikuje se jednostavnim, ali strogo određenim formama, koje ipak uspevaju da iznesu iskrenost i jasnoću stihova. Ovako čitaoc ima priliku da nesputano prodre u samu bit ove poezije, kojom se pesnikinja otvara sa iskrenošću i nepokolebljivošću. U svojim pesmama iznosi stav prema svetu i on je neočekivano pozitivan i iskren te iskazuje ništa drugo nego dobrotu. Stoga su i teme pesama Desanke Maksimović pre svega iznošenje iskrenih ljubavnih osećanja, prikazivanje nepravdi i nastojanje da se one isprave. Uz to, piše i o političkim temama, u kojima želi da postigne to isto – suosećanje i ispravljanje nepravde. Čitaoci mogu da se poistovete sa svim pesmama iz njenog opusa, pogotovo onim ljubavnim, jer svi prolazimo kroz slična stanja, ne samo u osećajnom, nego i društvenom smislu.
Ideje koje poezija Desanke Maksimović iskazuje uvek su se ticale slobode, odanosti, hrabrosti i dobrote. Glavna zadaća ovih pesama bila je pre svega ukazati na dobrotu, plemenitost, ponos prema onome što imamo i jesmo, ali i otvorenost prema onome što je različito od našeg, kao što su to druge vere, druge kulture, ubeđenja i stavovi. Pesnikinja je prihvaćanje tuđih mana i slabosti podržavala najprije isticanjem svojih slabosti i mana. Ipak to nije činila kako bi se samoosuđivala ili kažnjavala, već kako bi svojim primerom pokazala da smo svi ljudi, nesavršeni i grešni, ali sposobni da se poboljšamo i popravimo te time dosegnemo bolju verziju sebe – i zbog samih sebe i zbog sveta u kojem živimo.
Jedna od posve emotivnih pesama Desanke Maksimović je “Pokošena livada”. Ovo je jedna opisna pesma u kojoj se oplakuje smrt trave na livadi. Ona je zapravo simbolički prikaz koji skriva puno dublju ideju. Trava simbolizuje čitavu planetu i prirodu koju čovek nesmotreno uništava. Tragediju toga pesnikinja naglašava dajući motivu trave ljudske osobine, odnosno koristeći stilsku figuru personifikaciju. Zbog svoje ideje, cela pesma napisana je u sjetnom, nadasve tužnom tonu. Njen tragičan završetak podseća da život nekada nosi i tugu na koju ne možemo da utječemo.
Pokošena livada – analiza pesme
Pesma “Pokošena livada” prikazuje livadu nakon kosidbe. Trava je pri tome personificirana, čime nas pesnikinja navodi da zamislimo svet u kojem priroda ima sušu poput čoveka i zbog toga je posve svesna sebe i svog postojanja. Ovime pesnikinja duboko promišlja o svetu i tome kako on funkcioniše. Opis prirode je pri tome vrlo subjektivan, čime vidimo da ga povezuje sa samom sobom. Pokošena livada odjednom više nije napravljena od slomljenih travki, nego od heroja koji su poginuli u bitki. Pesnikinja je ovim prikazom u nežive elemente unela čovječnost, čime je kod čitatelja probudila sažaljenje prema prirodi.
Već od prvih stihova pesma je ispunjena setom, iako su prve pesničke slike prikazane vrlo pitoreskno. One su gotovo pa idilične, toliko da nalikuju na san. Ali čim pesnikinja uvede motiv zrikavaca koji tužno zriču, idila se urušava. Napominje da zrikavci tužno zriču zbog pokošene trave, koja zbog toga umire, lagano se suši i nestaje.
U drugoj strofi uvodi se motiv ljudi. Ljudi su u ovoj pesmi negativci koji su došli na teritorij koji nije njihov, ubili travu i time osudili i sve one koji na njoj žive. Livada je odjednom prikazana kao bojno polje, a vlati trave vitezovi koji su poginuli u ratu. Motiv rata izaziva tugu u čitatelju, jer podseća i na ljudska stradanja te naglašava motiv smrti. Ovime pjesnikinja ne oplakuje samo travu, nego i sve ljude, prave heroje, koji su dali život ratujući.
U trećoj strofi pesnikinja piše o prošlosti, jer pokošena livada u njoj budi sećanja na neke istorijske dane. Upravo ovde vidimo i jasan uticaj narodne poezije. Uvodi se motiv devojke koja podseća na Kosovku – devojku koja je u Kosovskoj bitci dala rujno vino Milošu Obiliću, okrepila ga i zavila mu rane. U ovom slučaje, zalečenje rana trebaju travke koje simboliziraju vojnike.
U četvrtoj strofi više nismo u prošlosti, pesnikinja ovde opisuje dan nakon košnje. Trava je već počela da se suši, dolaze ljudi i skupljaju je vilama i ona je napokon suočena sa pravom smrću. Motiv smrti se na kraju pesme širi ne samo na prirodu koju čovek uništava, nego i na općenitu tugu zbog ljudske prolaznosti. Ovime se ne slavi samo priroda, nego općenito svi pali junaci.
Kombinacijom motiva smrti s prirodom, pesnikinja je uspela da u čitaocu probudi empatiju prema živom svetu oko sebe. Priroda je dio čoveka, koliko god se mi trudili da dokažemo suprotno, i moramo da budemo svesni kako će njena propast značiti i propast za ljudski rod. U ovoj pesmi ljudi su krvnici koji uništavaju sve pred sobom i ono na što ova pesma želi ukazati je da moramo da promenimo tu ulogu. Umesto da ubijamo, moramo da postanemo spasioci prirode. Upravo je to pouka pesme. Moramo da postanemo plemeniti i ne samo da prepoznamo, nego da i reagujemo na one nemoćne oko nas. Moramo da postanemo tolerantni i pažljivi te da se pobrinemo za one kojima je to najpotrebnije.
Desanka Maksimović biografija
Desanka Maksimović srpska je pjesnikinja rođena 1898. godine. Njezino stvaralaštvo trajalo je punih sedamdeset godina. Njezine prve objavljene pjesme izašle su u časopisu “Misao” daleke 1920. godine. Objavila je u svom stvaralaštvu čak četrdeset knjiga proze, poezije i putopisa.
Za cijelo vrijeme svoga književnog stvaralaštva, ona je u prvom redu bila pjesnik koji je pjevao o svom domu, o ljubavi i intimi te, a objavila je i velik broj pjesama za djecu.
Najviše se istakla po socijalnoj, ljubavnoj i rodoljubnoj poeziji i to skrivenih i tihih emocija. Njezine pjesme u bogate osjećajima nade, ushićenja, ljubavi, čežnje, patnje i tajne.
Desanka je pjesnikinja koja je pisala cijeli svoj životni vijek. Pisala je poeziju, prozu i putopise. Najviše uspjeha kod čitatelja je ostvarila poezijom razne tematike: socijalne, ljubavne i rodoljubne.
Desanka svoje čitatelje i svakog čitatelja posebno doživljava kao osobnog prijatelja koji čita o njenoj intimi, ljubavi, strahovima, željama, nadanjima.
Ta veza koju ona osjeća s čitateljem je veoma duboka i intimna, ona svoje najdublje tajne dijeli s čitateljem. Njene riječi i osjećaji izraženi kroz stihove su iskreni i to je najveća ljepota u njenom pisanju.
Njezina najpoznatija djela su: “Zeleni vitez”, “Govori tiho”, “Pamtiću sve”, “Zovina svirala”, “Otadžbino, tu sam”, “Miris zemlje”, “Praznici putovanja” i mnoge druge.
Umrla je 1933. godine.
Autor: V.B.
Komentariši